MEMENTO MORI

Pandemia stawia pytania!
Nie znam się na gospodarce i bankowości, zatem zapytam teatr... 
Czy współczesny teatr polski jest przygotowany na to, co się jest? 
Nie pójdę tropem związkowców aktorskich, którzy zamiast przypomnieć los tych z Zachodu, gdzie poza gwiazdami, zarabia się np. na taksówkach i po barach - pytam, dopytam: po co robimy teatr?

Koleżanka po Yale, Klara Wojtkowska, napisała sztukę "Ceremonia Ludzi Niezdolnych do Krzyku" o chorobie stawiającej egzystencjalne pytania, i odbiła się gremialnie od polskich teatrów, jak od ściany... 
Ja zafascynowany tekstem do dziś nie doczekałem się odpowiedzi od ministerialnej dyrektorki Instytutu Teatralnego w sprawie promowania czegoś, czego według decydentów, u nas nie ma. Nie ma? 

Czy nasz dzisiejszy teatr dorósł do pytań, które przyniosła zaraza?
Ze swoją kabaretową politycznością, lewicowym zaangażowaniem i poprawnością, feministycznym seksizmem? Z widzeniem świata w perspektywie klasowego przewrotu, to znaczy powrotu do tego, co było? Z kłamliwym nadużyciem pojęcia wykluczenia. 
Z niesłyszalnością mówienia w NATURALISTYCZNYCH anturażach? Z brakiem warsztatu i minimum wykształcenia.
Co na to wyśmiewający "zarembistość" prof. Kosiński? Gdzie jest / był Lupa? Krzysiu w brukselskich operach?

Człowiek i śmierć? Rola wspólnoty? Państwa? Solidarności? Odwaga cywilna? Honor? Kwarantanna? Życie duchowe jako alternatywa wobec utylitaryzmu. Czy to jest temat?
Bo Piękno i Poezja ze współczesnego teatru już dawno została wyrugowana! 

Czy ja coś przeoczyłem, że Garbaczewski ze swoją technologią, Majka K. z kompleksami, a Jasiu Klata wprost przeciwnie, Demirski ze Strzępką i odwrotnie, pseudoreligijny Cieplak, czyli przewagi formy nad treścią, p r z e ś l e p i l i zagrożenia?
Nawet nie pytam, gdzie jest Unia Europejska i  "postdramat" / "postteatr"...

Czy filozofijka for fun zaspokaja jakiekolwiek intelektualne dążenia? 
A jeśli niekoniecznie, to czemu ("zaniedbali naukę o...")?
Konsumpcja zeżarła samoograniczenia...

Potrzebna nam jest opowieść, która nas wreszcie ukoi... 
Nie, nie, to nie któryś z teatrów narodowych, to Teksańczyk, Robert Wilson.

Stawiam tylko pytania, ale nie uchylam się od "organoleptycznego" stwierdzenia, że takiego - brakującego mi - teatru nie ma od czasu Eimontasa Nekrosiusa (w internecie u Tomaszuka), a na bieżąco w Gardzienicach...

"Tarcza antykryzysowa" (ministerstwa)? Pięknie, pięknie, ale ja pytam o ducha...

PS

By pokonać kryzys, każdy człowiek – ale też i każda organizacja – musi dokonać poważnej redukcji (redefinicji) złożoności swojej egzystencji w świecie. Naszym zdaniem, może w tym pomóc przemyślenie dziewięciu przestróg, które tu przedkładamy.

1/ Natura człowieka istnieje. Wbrew rojeniom części lewicowych ideologów o nieograniczenie plastycznej i wolnej jednostce, tak jest. Człowiek to istota ograniczona. Nie jest możliwy ludzki świat bez konfliktów i nierówności; możemy jednak je łagodzić.

2/ Istnieją siły w obliczu których nadal – mimo całego postępu nauki i techniki – jesteśmy bezradni. Nawet jeśli będzie szczepionka, to potrzeba czasu, by stała się powszechna i wielu może umrzeć. Ale pamiętajmy: już mamy lek na lęk! To wsparcie wspólnoty, która wierzy w swoje wartości.

3/ Społeczeństwo, kultura, gospodarka – to systemy naczyń połączonych. Destabilizacja jednego z nich wpływa na pozostałe. To wiemy, ale nie do końca wiemy, jak to dokładniej działa. Systemowa natura rzeczywistości społecznej stale rodzi zjawisko nieprzewidzianych konsekwencji. Wskazówka nie tylko dla władzy: każde złożone działanie musi uwzględniać plan „B”. 

4/ Globalizacja nadmiarowo powiązała ze sobą różne części świata. Kaliber nieprzewidzianych konsekwencji rośnie proporcjonalnie do złożoności i różnorodności życia społecznego. Budowaliśmy świat bez granic. Ten kryzys woła: nie zapominajmy, że „granica” to jedna z podstawowych wartości w ludzkim świecie.

5/ Procesy dostosowawcze wymagają czasu. W ogromnej mierze (i nie da się tego uniknąć) dzieje się to metodą prób i błędów, które słono kosztują. Będziemy płacić nie tylko pieniędzmi, ale też naszymi marzeniami i cierpieniami duchowymi.

6/ Nie wszystko, do czego się przyzwyczailiśmy, jest nam naprawdę potrzebne. W wielu krajach niemal powszechny dobrobyt doprowadził do paradoksalnego kryzysu nadmiaru. Pora na rewizję naszych własnych potrzeb.

7/ Jeszcze bardziej niż dotąd obowiązuje zasada: nie wiemy, ile nie wiemy! Nie łudźmy się, że algorytmy, inteligentne maszyny, automaty rozwiążą nasze problemy. Coraz częściej nawet nie rozumiemy zasad ich działania. Poważnie zastanówmy się: czy wreszcie nie nadszedł czas na spowolnienie technologiczne?

8/ Mówią, że skończył się świat, jaki znamy. Spójrzmy na to inaczej. Nasz słownik ma sporo zapomnianych pojęć: odpowiedzialność, powinność, samokontrola. Dajmy im nowe życie.

9/ Wróćmy do praktykowania starych cnót. Pokory – bez której nie zrozumiemy ani świata, ani siebie. Męstwa – niezbędnego, by powinności czynić wbrew przeszkodom. Oraz wyrozumiałości – złagodzi ona codzienną „nieznośność” innych, w tym bliskich.

Katarzyna i Andrzej Zybertowiczowie